Specjalista radzi: na czym polega żywienie konia i czym go karmić?

Jaka jest podstawowa dieta końska?

Podstawowa dieta końska opiera się na trawie. Latem jest to świeża trawa, a zimą siano. Cały problem z żywieniem koni polega na tym, że wolno czy dziko żyjące konie miały wypełniony przewód pokarmowy prawie cały czas. Natomiast my zabraliśmy je z tych dzikich stepów, umieściliśmy w stajniach i karmimy je dwa lub trzy razy dziennie. Dlatego ich przewód pokarmowy nie jest wypełniony równomiernie cały czas, co może skutkować poważnymi problemami przewodu pokarmowego fachowo nazywanymi kolką lub morzyskiem. Z tego względu najlepiej byłoby, aby koń miał ciągły dostęp do paszy objętościowej, ale jak wiemy w praktyce, jest to niemożliwe. Dlatego dieta końska powinna zawierać odpowiednią ilość włókna, które znajdziemy w trawie, sianie, jak i również w suszach.

Czy żywienie może wpływać na jakość sierści konia?

Oczywiście, że tak. Bardzo dobrze to widać u koni, które są we właściwy sposób odżywione. Po pierwsze ich sierść się błyszczy, a po drugie na ciele konia pojawiają się tzw. jabłka. Kształtem przypominają kółka, które charakteryzują się nieco innym odcieniem. Dobrze to widać na siwej sierści, natomiast na innych umaszczeniach (na przykład gniadym, kasztanowatym) jest to zauważalne w świetle słonecznym. To świadczy o tym, że sierść jest zdrowa, mocna, gruba oraz błyszcząca. Wpływają na to między innymi odpowiednie kwasy tłuszczowe, dlatego podaje się im nasiona słonecznika czy nasiona lnu.

Jakie są systemy żywienia koni w zależności od sposobu ich użytkowania?

W zasadzie żywienie koni zależy od wielu czynników. Między innymi od stanu fizjologicznego, ponieważ np. inaczej żywi się źrebięta i  konie, które są młode, a inaczej konie dorosłe czy ciężko pracujące. Na przykład klacze karmiące muszą mieć dietę uzupełnianą o składniki białkowe (między innymi otręby pszenne). Natomiast jeśli chodzi o konie pracujące, to podział jest dość restrykcyjny. Konie wyścigowe potrzebują jednorazowo dużo energii, ponieważ w czasie krótkiego wyścigu zużywają ją w ogromnych ilościach. Dlatego powinny być karmione paszą wysokoenergetyczną. Dodatkowo należy podawać ją w małych objętościach po to, aby nie zwiększać pojemności brzucha u koni. Pasze dla koni wyścigowych są bardziej skoncentrowane i zawierają jedynie niewielkie ilości siana czy trawy. Inaczej jest w przypadku koni roboczych. Na przykład konie pociągowe, które pracują w wolnym tempie, mogą być karmione paszami objętościowymi. Dieta koni pociągowych składa się głównie z trawy, siana lub sianokiszonki. Odmiennie żywi się konie wystawowe, od których wymaga się dobrze rozwiniętych mięśni oraz pięknej, błyszczącej sierści. Dla sędziów ważny jest również zdrowy i zadbany wygląd skóry oraz kopyt.

Jaka mogłaby być korzyść z dodania do paszy końskiej owoców lub warzyw?

Każde urozmaicenie dobrze wpływa na końską dietę. Na pewno należy odpowiednio skomponować skład, aby nie przesadzić z ilością niektórych składników w paszy. Owoce zawierają dużo cukrów oraz węglowodanów prostych, z tego względu nie powinny dominować w diecie końskiej. Natomiast susze tworzone na bazie wyciśniętych owoców (wytłoków owocowych) lub warzyw (wytłoków warzywnych) zawierają minimalne ilości węglowodanów prostych, a duże ilości najkorzystniejszego włókna.  Są przy tym smaczne i apetyczne. Dlatego są świetnym dodatkiem paszowym dla koni, a szczególnie dla koni wybrednych lub chorych, które z jakichś powodów nie chcą lub nie mogą jeść. Każdy taki dodatek, który poprawia smak i aromatyzuje paszę, jest doskonały, bo poprawia atrakcyjność pokarmu. Należy oczywiście dodać, że susze z owoców mają również szereg innych zalet pokarmowych, ponieważ zawierają witaminy, minerały, jak i również składniki, które wpływają korzystnie na trawienie.

W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszą się przysmaki dla koni. Co powinny zawierać składniki przysmaków (nagród), żeby były atrakcyjne dla konia, a jednocześnie nie szkodliwe?

Przysmaki dla koni na pewno nie mogą zawierać żadnych substancji toksycznych. W szczególności trzeba uważać na dodatki, które mogą ulegać łatwemu zagrzybieniu czy pleśnieniu. Konie są bardzo wrażliwe na toksyny grzybowe. Natomiast dodatki czy przysmaki o atrakcyjnym smaku i zapachu mogą być komponowane na przykład na bazie suszonego jabłka. Warto jednak pamiętać, że przysmaki czy dodatki dla koni nie powinny zawierać zbyt dużo cukrów. Cukry proste niekoniecznie dobrze wpływają na przewód pokarmowy oraz mogą być szkodliwe dla końskich zębów. Dlatego najkorzystniejsze dla koni będą przysmaki na bazie naturalnych składników zawierających odpowiednią ilość włókna.

Z jakimi problemami żywieniowymi borykają się hodowcy czy użytkownicy koni?

Przede wszystkim należy pamiętać o tym, że koński  żołądek jest stosunkowo niewielki. Kiedy podamy koniowi zbyt dużo paszy, która łatwo pęcznieje, to będzie się on źle czuł. Może wysyłać nam sygnały wskazujące na ból w okolicach przewodu pokarmowego w postaci gryzienia, kopania się po brzuchu, nagłego tarzania się czy przyjmowania postawy tzw. siedzącego psa. W zasadzie dopiero badanie weterynaryjne może wykazać, w którym odcinku przewodu pokarmowego pojawił się problem. Dlatego nie jest wskazane, aby podawać koniowi dużą ilość paszy jednorazowo, zwłaszcza takiej, która łatwo pęcznieje. Innym problemem może być gwałtowna zmiana paszy. Jeśli zabraknie nam owsa i chcemy podać koniowi zamiast tego jęczmień, to nie możemy zrobić tego gwałtownie, ponieważ w przewodzie pokarmowym żyją mikroorganizmy odpowiedzialne za wytwarzanie enzymów trawiących włókna. Jeśli nie damy czasu tym bakteriom czy pierwotniakom na przystosowanie się do nowego rodzaju paszy, to prawdopodobnie pojawią się problemy z przewodem pokarmowym. Warto również dodać, że często właściciele koni decydują się na podawanie paszy wstępnie spreparowanej. Na przykład karmią swoje konie  owsem gniecionym lub ziarnem śrutowanym. Między innymi przez to mamy ogromny problem z zębami u koni, które nie mają możliwości ścierania ich na spreparowanej paszy. Podsumowując, koń pod względem żywieniowym jest zwierzęciem delikatnym, wymagającym dużej uwagi, jeśli chodzi o dobór pasz oraz dodatków paszowych, a także jeśli chodzi o sposób i częstotliwość karmienia.

data: 06.12.2023